Vodovodni sistem Cetinja čine vodoizvorišta, objekti vodovodnog sistema (pumpne stanice, prekidne komore, rezervoari, hlorne stanice), transportni sistem, distributivni sistem (mreža).

Sastavni dio vodovodnog sistema Cetinja su tri izvorišta: „Podgorska vrela“, „Uganjska vrela“ i „Obzovica“. Instalisani zahvatni kapaciteti ovih izvorišta su:

• PS „Podgor“                              150  l/s
• PS „Uganjska vrela“                  90  l/s
• Obzovica                                      20  l/s

Ukupni maksimalni instalisani zahvatni kapacitet ovog vodovodnog sistema je 180  l/s.

Sastavni dio vodovodnog sistema Rijeke Crnojević čini vodoizvorište „Struge“.

Izvorište „Podgorska vrela“

Kraško izvorište „Podgorska vrela” je glavno izvorište u sistemu. Nalazi se na oko dvadesetak kilometara južno od Cetinja na koti 175,3 m.n.m.

Voda u “Podgoru” se zahvata sa dvije kaptaže (Gušter 1 i Gušter 2)  i tri bunara. Kaptaža Gušter 1 je sagrađena 1939. godine i nikad nije rekonstruisana. Kaptaža Gušter 2 je izgrađena 1980. godine i nalazi se u neposrednoj blizini.  Voda iz ovih kaptaža i  bunara dotiče u sabirni bazen iz kojeg se voda cjevnim vodom dovodi do šahta u kome je usisna korpa, koja je 1980. godine zamijenjena novom u sklopu radova na izgradnji cijelog dovodnog sistema od „Podgorskih vrela” do  Cetinja.

Uspostavljena je samo zona neposredne zaštite koja je ograđena i čuvana,  jer postoji stalna posada u pumpnoj stanici.

Izvorište „Uganjska vrela“

Izvorište „Uganjska vrela“ nalaze se 6 km južno od Cetinja. Ovo izvorište je kaptirano i uključeno u sistem 1917. godine. „Uganjska vrela” su karstni izvor sa izrazitim uticajem trajanja kišnog perioda na zahvatanje i pumpanje ka Cetinju. Izvorište se koristi samo u zimskom periodu, jer u toku ljeta dolazi do presušivanja. Voda se sa 696 m.n.m. podiže crpnom stanicom „Uganjska vrela” i uključuje u gravitacioni cjevovod od prekidne komore „Velja Gora” do rezervoara „Lašor”. Minimalna izdašnost je oko 0,5 l/s.

Za izvorište nijesu utvrđene zone sanitarne zaštite,  osim zone neposredne zaštite oko crpne stanice.

Izvorište „Obzovica“

Vrelo „Obzovica” nalazi se u području sela Obzovica sa desne strane puta Cetinje – Budva.  Slivno područje Obzovice je oko 2 km². Kapacitet izvorišta se kreće od minimalne izdašnosti vrela „Obzovice” od oko 0,5 l/s u ljetnjim mjesecima i maksimalnih 50 l/s u zimskim mjesecima. Za izvorište nijesu utvrđene zone sanitarne zaštite, osim neposredne zone zaštite oko kaptaže. Izvorište „Obzovica” je jedino na ovom području sa koga se voda do gradskih rezervoara dovodi gravitaciono liveno – gvozdenim  i azbest cementnim cjevovodom Ø200 mm i spaja sa potisnim cjevovodom sa „Uganjskih vrela”, a zatim uključuje u glavni transportni cjevovod na dionici prekidna komora „Lašor”.

Od 2014. godine DOO “Vodovod i kanalizacija“ Cetinje ne koristi vodu sa ovog vodoizvorišta, što usljed njegove smanjene izdašnosti, što zbog lošeg stanja transportnog cjevovoda ACC (azbestno cementni cjevodovd) DN200, na kojemu su prisutna značajna iscurivanja na više pozicija, na jako nepristupačnim lokacijama. Zbog navedenog, sanacija  pomenutih kvarova je jako komplikovana i ekonomski neisplativa s obzirom na raspoloživu količinu vode na ovom vodoizvorištu.

Izvorište „Struge“

Vodovodni sistem naselja Rijeka Crnojević snabdijeva se sa izvorišta „Struge“. U okviru izvorišta (zone sanitarne zaštite) nalaze se objekti sabirne komore (V=12m³) , sabirnog bazena (V=10m³), tri sabirne šahte. Oko izvorišta je utvrđena zona sanitarne zaštite.

U objektu hlorne stanice tretman vode se vrši tečnim hlorom, membranskom dozirnom pumpom, kapilarnim crijevom, injektorom i plastičnom bačvom sa tečnim hlorom.

Stanje infrastrukture (objekata) vodovodnog sistema

Infrastruktura vodovodnog sistema obuhvata objekte i uređaje koji su namijenjeni ispunjavanju osnovne djelatnosti,  kao što su: pumpne stanice, prekidne komore, rezervoari, hlorne stanice.

Šematski prikaz glavnih objekata sistema snabdijevanja vodom Cetinja prikazan je na slici broj 5. Kao što se vidi, sami sistem se svodi na duplo pumpanje vode, od PS „Podgor“ (175 m.n.v. do PS „Višnjica“ (504 m.n.v.) do pozicije PK  „Velja Gora” (821 m.n.v.) da bi potom bila gravitaciono transportovana do rezervoara “Zagrablje” (691 m.n.v.).

Pumpne stanice

U cilju sagledavanja stanja elektromotora pumpi, izvršena je prediktivna dijagnostika elektromotora pumpi, metodom spektralne analize struja (preventivno dijagnostičko ispitivanje i ocjena stanja elektromotora), svih elektromotora na svim pumpnim stanicama u vodovodnom sistemu Cetinja.

Pumpna stanica „Podgor“: Pumpna stanica je opremljena sa jednim agregatom ruske proizvodnje (Tip- CNS 300-360, snaga P =500 KW; napon 6000 V, težina 2300 kg, godina proizvodnje 1975) i tri niskonaponska pumpna agregata njemačke proizvodnje (Trofazni asinhroni niskonaponski elektromotor SIEMENS + pumpa KSB, snaga P=315 KW, Napon U=400 V, težina elektromotora 1355 kg, težina pumpe 387 kg, godina prozvodnje elektomotora 2012. godine, proizvodnje pumpi 2014, 2016 i 2017). Instalisani kapacitet crpne stanice je 1445 KW.

Pumpna stanica ”Višnjica”: Nalazi se na koti 503 m.n.m. i služi za prepumpavanje vode koja dolazi sa PS ”Podgor“ do PK  “Velja Gora” ( 821 m.n.m. – kota dna komore)

Pumpna stanica je opremljena sa 4 pumpna agregata i to tri pumpe ruske proizvodnje (Tip- CNS 300-360, snaga P =500 KW; napon 6000 V, težina 2300 kg, godina proizvodnje 1975) i jedne pumpe proizvodnje Jugoturbina Karlovac (Tip- VS 46-20/6 snaga P = 560 KW; napon 6000 V).

Pumpna stanica “Uganjska vrela”: nalazi se neposredno uz izvorište “Uganjska vrela”. Služi da pumpa vodu cjevovodom PEHD DN 355 mm do glavnog transportnog cjevovoda Ø350 mm, na djelu između prekidnih komora “Velja Gora” i ”Lašor“.

Pumpna stanica je opremljena sa 5 pumpnih agregata ukupne instalisane snage P=248 KW.

Buster stanica “Bajice”: na gradskoj distributivnoj mreži služi za snabdijevanje vodom potrošača u trećoj visinskoj zoni u naselju Bajice. Dobija vodu iz rezervoara “Sandin vrh” cjevovoda LG Ø 150mm. U pumpnoj stanici u pogonu su tri pumpna agregata u naizmeničnom radu. Pumpna stanica radi u periodu od 8^h – 20^h.

U buster stanici “Bajice” su građene KSB pumpe, sledećih karakteristika: TIP – Movichrom NBG 9/7.1, snage P = 4,7 kW, napon U = 380V, godina proizvodnje 2001, Q = 9m³/h, H = 80m, n = 2900 o/min. Pumpna  stanica se prati preko sistema SCADA.

Pumpna stanica za Romsko naselje u PK “Lašor”: U zatvaračnici prekidne komore “Lašor” je postavljeno hidroforsko postrojenje za snabdijevanje vodom Romskog naselja. Hidroforsko postrojenje se sastoji od dvije “Speroni” pumpe (radna i rezervna), tipa VS 8-6 sledećih karakteristika: Q = 8m³ /h, H= 54 m, n=2900 o/min P2 = 2.2 kW. Očitani pritisak na potisnom cjevovodu je 2.5 bara.

Pumpna stanica u okviru objekta rezervoar „Koritnik“: U objektu pumpne stanice ugrađena su dva pumpna agregata (snage P=13KW, P=6KW) italijanske proizvodnje (Lowara, godina proizvodnje 2008.), koji kroz PEHD cjevovod pumpaju vodu prema rezervoaru na lokaciji „Pijavice“.

Prekidne komore

Prekidna komora “Velja Gora”: Iz PS ”Višnjica” voda se pumpa do prekidne komore “Velja Gora” (821 mnm, zapremine V= 400m³). PK “Velja gora” ima samo jednu komoru. Objekat nema napajanje električnom energijom sa elektrodistributivne mreže. Najbliža priključna tačka je na 1.5 – 2 km.

Prekidna komora „Lašor“: Voda iz prekidne komore „Velja Gora“ se gravitacijom transportuje do prekidne komore „Lašor“ (754 m.n.m. – kota dna komore, V= 500 m³), odakle se transportuje gravitacijom do tri distributivna rezervoara. Rezervoarski prostor se sastoji od dvije komore (fizički potpuno razdvojene) sa posebnim dovodnim i odvodnim cjevovodima.

Pored  svoje  primarne funkcije, ovaj objekat služi za smještaj hidroforskog postrojenja (buster stanice) za snabdijevanje vodom  obližnjeg romskog naselja, kao i smještaj hlorne stanice za dezinfekciju vode, koja se ovako tretirana dalje distribuira potrošačima.

Rezervoari

Voda iz Prekidne komore „Velja Gora“ (V= 400m³) se gravitacijom transportuje do Prekidne komore „Lašor“ (754 m.n.m, V= 2 x 250 m³), odakle se dalje transportuje gravitacijom do tri distributivna  rezervoara:

• Veliki rezervoar „Zagrablje” (691 m.n.m.), zapremine 8000 m³, sa kojeg se vrši snabdijevanje vodom potrošača u prvoj visinskoj zoni snabdijevanja.
• Mali rezervoar „Zagrablje“ (695 m.n.m.), zapremine  1000 m³, sa kojeg  se vrši snabdijevanje vodom potrošača u podzoni prve visinske
• Rezervoar “Sandin Vrh“ (730 m.n.m.), zapremine 2 x 2000 m³, sa kojeg se vrši snabdijevanje vodom potrošača u drugoj i trećoj visinskoj zoni.

Vodovodni sistem naselja Njeguši sastoji se od rezervoara „Koritnik“, objekta pumpne stanice i rezervoara „Pijavica“.

• Rezervoar „Koritnik“ ima kapacitet 2.000 m³. U objektu je smještena hlorna stanica sa membranskom dozirnom pumpom, kapilarnim crijevom, injektorom i plastičnom bačvom sa tečnim hlorom.

Stanje infrastrukture transportnog sistema

Voda  sa vodoizvorišta „Podgorska vrela” transportuje se cjevovodima do rezervoara koji se nalaze neposredno iznad grada.

Važno je naglasiti da su na dionici transportnog potisnog cjevovoda od PS „Višnjica“ do PK „Velja Gora“ priključena sljedeća sela: Višnjica, Prekornica, Gluhi do, Pačarađe, Boguti.

Takođe, važno je naglasiti da su na dionici transportnog gravitacionog cjevovoda od PK „Velja Gora“ do PK „Lašor“ priključena sljedeća sela: Vrela, Očinići, Zabrđe, Zagrablje.

Dionica	Prečnik cjevovoda	Vrsta materijala	Dužina (m)
Izvorište Podgor –  PS Višnjica	400 mm	čelik	2733
PS Višnjica – PK Velja Gora	400 mm	čelik	5547
PK Velja Gora – PK Lašor	350 mm	čelik	6135
PK Lašor – R. Zagrablje	200 i 300 mm	ACC I PEHD	1305
PK Lašor – R. Sandin Vrh	400 mm	čelik	5520
Trasportni cjevovod Uganjska Vrela	315 mm	PEHD	920
Dio Trasportnog cjevovoda Obzovica (dio ucrtan u GIS)	200 mm	ACC	187
UKUPNO:			22.347

Stanje infrastrukture distributivnog sistema

Gradska distributivna mreža počinje rezervoarima na lokaciji Zagrablje. Voda se iz rezervoara  transportuje cjevovodima prečnika 350mm, a zatim se cjevovodima prečnika 300mm, 200 mm, 150mm, 100mm i 80mm distribuira do krajnjih potrošača. Ukupna dužina distributivne mreže iznosi 77.593 m.

Ukupna dužina mreže evidentirana u GIS softver iznosi 99.940m, od čega se na cjevovode transportnog sistema odnosi 22.347m, a na cjevovode distributivnog sistema 77.593m.

Ukupna dužina cjevovoda (99.940m) u vodovodnom sistemu (transportna mreža i distributivna mreža) po vrsti materijala

Stanje kanalizacionog sistema

Kanalizacioni sistem čine sistem fekalne kanalizacije i sistem atmosferske kanalizacije.

Sistem fekalne kanalizacije

DOO “Vodovod i kanalizacija – Cetinje” je u obavezi da održava ulične kolektore fekalne kanalizacije, dok je održavanje kanalizacionih priključaka u nadležnosti korisnika. Dužina mreže fekalne kanalizacije iznosi 35.615 m, dok je kanalizaciona mreža i postrojenje za prečišćavanje u Rijeci Crnojevića nezavistan sistem.

Pregled kanalizacione mreže po vrstama i dužini cijeviSistem atmosferske kanalizacije

DOO “Vodovod i kanalizacija – Cetinje” zaduženo je za održavanje ulične mreže i kolektora atmosferske kanalizacije. Dužina atmosferske kanalizacije iznosi 16.785 m.